Jean Vanier
«Δέξου τον άλλο όπως είναι
και βοήθησέ τον να γίνει
αυτό που τον προόρισε ο Θεός να γίνει.»
Γεννήθηκε το 1928 στον Καναδά. Ο πατέρας του ήταν γνωστός πολιτικός και για ένα διάστημα ήταν πρόεδρος της Δημοκρατίας του Καναδά. Αρχικά υπηρέτησε στο πολεμικό ναυτικό της πατρίδας του, το οποίο εγκατέλειψε το 1950 για να σπουδάσει φιλοσοφία στη Γαλλία και να ζήσει σε μια χριστιανική κοινότητα
κοντά στο Παρίσι. Αφού πήρε το πτυχίο του στη φιλοσοφία, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο, στον Καναδά.
Συγχρόνως άρχισε να επισκέπτεται ιδρύματα και να συναντά άτομα με νοητική υστέρηση που έμεναν εκεί, μέσα στη μοναξιά και στην εγκατάλειψη, χωρίς σκοπό και χωρίς ελπίδα, έχοντας χάσει κάθε εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στους άλλους. Στο πρόσωπό τους είδε την παρουσία του Θεού, την εικόνα του Χριστού, ο οποίος πήρε την τελευταία θέση, αυτήν του φτωχού μέσα στον κόσμο. Αποφάσισε να συνδέσει τη ζωή του μαζί τους, νιώθοντας ότι ο Θεός τον καλούσε, λέγοντάς του: «Ό,τι κάνεις στο μικρότερο από αυτούς τους αδελφούς μου, σ’ εμένα τον ίδιο το κάνεις.» Ο ίδιος ο Jean Vanier είπε αρκετά χρόνια αργότερα: “Κάθε φορά που σηκώνω στα χέρια μου έναν ανάπηρο αδελφό μου, νιώθω σαν να σηκώνω τον Ιησού σταυρωμένο.”
Έτσι το 1964 πήρε δύο ενήλικους άνδρες με νοητική υστέρηση από ένα ίδρυμα της Γαλλίας κι έμειναν μαζί σ’ ένα μικρό σπίτι στο Trosly, σαν μία οικογένεια. Αργότερα τον ακολούθησαν κι άλλοι νέοι, δίνοντάς του τη δυνατότητα να φιλοξενήσει περισσότερα άτομα με ειδικές ανάγκες. Με αυτόν τον τρόπο ιδρύθηκε η πρώτη «Κιβωτός», μία κοινότητα δηλαδή όπου άτομα με νοητική υστέρηση και οι φίλοι τους (συνήθως νέοι που δεσμεύονται για ένα, δύο ή και περισσότερα χρόνια) ζουν μαζί κάτω από την ίδια στέγη και μοιράζονται αδελφωμένοι την καθημερινή τους ζωή, την εργασία τους, τη χαρά, τον πόνο, την προσευχή. Σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες τέτοιες κοινότητες σε πολλές χώρες του κόσμου.
Παράλληλα, με αφορμή ένα προσκύνημα στη Λούρδη το 1971, ίδρυσε ένα άλλο κίνημα, τις κοινότητες «Πίστη και Φως», με στόχο την πλήρη ενσωμάτωση των ατόμων με ειδικές ανάγκες στην κοινωνία και στην Εκκλησία, σαν πολύτιμα μέλη, με την ιδιαίτερη κλήση να μας φέρουν πιο κοντά στο Θεό. Οι κοινότητες αυτές συναντιούνται μια φορά το μήνα, μέσα σε ατμόσφαιρα χαράς και γιορτής. Απαρτίζονται από άτομα με νοητική υστέρηση, τους γονείς και τους φίλους τους. Οι γονείς, μέσα στην κοινότητα, ανακαλύπτουν την προσωπικότητα του παιδιού τους και τα ιδιαίτερα χαρίσματά του, και το βλέπουν πέρα από την αναπηρία του, σαν παιδί του Θεού. Οι νέοι-φίλοι που αποκτούν δεσμούς φιλίας με ένα άτομο με νοητική υστέρηση, μεγαλώνουν και ωριμάζουν μαζί του, μαθαίνοντας να εκτιμούν τα δώρα που τους προσφέρει: την απλότητα, τη χαρά, την ειλικρίνεια.
«Ζώντας με τα άτομα με ειδικές ανάγκες εδώ και 45 περίπου χρόνια, άλλαξα κι εγώ ο ίδιος σε πολλά. Εξαιτίας της εργασίας μου στο πολεμικό ναυτικό του Καναδά, είχα μάθει να είμαι πολύ γρήγορος, αποδοτικός, ήξερα να διατάζω τους κατωτέρους μου, αλλά δεν είχα μάθει να ακούω αυτά που είχαν να μου πουν οι άλλοι. Είχα λοιπόν ένα σημαντικό πρόβλημα στην επικοινωνία μου με τα άτομα με ειδικές ανάγκες, αφού συχνά δυσκολεύονται να μιλήσουν, χρησιμοποιώντας λίγες μονάχα λέξεις. Ο Ραφαέλ ήταν ένας από τους δύο πρώτους ανάπηρους αδελφούς μου, που έφυγαν από το ίδρυμα όπου ζούσαν και ξεκινήσαμε να μένουμε μαζί το 1964. Ο Ραφαέλ είχε δυσκολία στην ομιλία. Έπρεπε λοιπόν να μάθω να τον κοιτάζω στο στόμα και να περιμένω με υπομονή ν’ ακούσω αυτό που ήθελε να μου πει. Δεν χρειαζόταν να γίνει ο Ραφαέλ αυτό που ήθελα εγώ να γίνει, αλλά αυτό που ήθελε ο Θεός να γίνει. Εγώ ήμουν αυτός που έπρεπε ν’ αλλάξει και μου πήρε πολύ χρόνο για να μπορέσω να τον ακούσω και να τον καταλάβω, κι έτσι να δημιουργήσω μια απλή σχέση φιλίας μαζί του. Είμαι ο φίλος κάποιου σημαίνει: τον δέχομαι όπως είναι και βλέπω τη δυνατότητά του να μεγαλώσει, να ωριμάσει, να δώσει ό,τι καλύτερο έχει από τον εαυτό του.»