Το παρόν λεύκωμα αποτελεί μικρό αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός έργου πολυσχιδούς και τελεσφόρου που έλαβε σάρκα και οστά από τους άοκνους, ανιδιοτελείς, αθόρυβους εργάτες του, τους Μαριανούς Αδελφούς. Πιστοί στο όραμα που εμπνεύστηκε ο άγιος ιδρυτής τους Μαρκελλίνος Σαμπανιά (Marcellin Champagnat), σημάδεψαν την Ελλάδα-όπως και τόσες άλλες χώρες του κόσμου-με την ανεξίτηλη σφραγίδα τους στο χώρο της εκπαίδευσης από τα πρώτα κιόλας βήματά της μετά mv Ανεξαρτησία. Εκπαίδευσης χριστιανικής, εμπλουτισμένης με τη γαλλική γλώσσα και κουλτούρα, που η προσφορά της αναγνωρίστηκε και βραβεύτηκε και από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας, την Ακαδημία Αθηνών. Οι Μαριανοί αδελφοί ίδρυσαν σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης, οικοτροφεία, φροντιστήρια γαλλικής γλώσσας, ιεροσπουδαστήρια. Μόχθησαν εξίσου για τους προνομιούχους και τους φτωχούς μαθητές τους. Ανάλωσαν m ζωή τους, για να τους προσφέρουν κάθε είδους πνευματικό εφόδιο. Με σημαία mv αγάπη για τον άνθρωπο συνέβαλαν με όλες τις δυνάμεις τους στον αγώνα για τη δημιουργία ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων, ικανών να κατακτήσουν το ευ ζην.
Είναι επίσης μια απόπειρα να διασωθεί στο χρόνο ένα ελάχιστο μέρος από το μεγάλο φωτογραφικό αρχείο των Μαριανών Αδελφών. Υλικό ενός αιώνα που εντυπωσιάζει όχι μόνο με τον όγκο του αλλά και τη λεπτομερέστατη απαθανάτιση κάθε στιγμής. Μέσα απ’ αυτές τις φωτογραφίες μπορούν να ξαναζωντανέψουν πρόσωπα οικεία και άγνωστα, ανώνυμοι και επώνυμοι, γεγονότα μικρά και μεγάλα, στιγμές έντονες και αμυδρές που ο χρόνος έχει απλώσει πάνω τους το μοιραίο πέπλο του. Βλέποντας κάποιος προσεκτικά όλες αυτές, ιδιαίτερα τις ασπρόμαυρες «ανακοπές του χρόνου», μερικές τόσο πρωτόγονες τεχνικά, νιώθει ότι το βλέμμα των προσώπων διεκδικεί μερίδιο στη μνήμη.
Είναι δύσκολο να χωρέσεις 100 χρόνια δράσης και παρουσίας μέσα σε λίγες σελίδες. Ο κίνδυνος να παραλείψεις ή να παρουσιάσεις ελλιπώς κάτι είναι τεράστιος. Όταν είσαι παλαιός μαθητής ή όταν υπηρετείς πολλά χρόνια σ’ ένα χώρο, τεράστιος είναι και ο κίνδυνος να παρασυρθείς από προσωπικά βιώματα, από ενθυμήματα ζωής, να συγκινηθείς από προσωπικότητες που γνώρισες και δεν υπάρχουν πια, να υπερτονίσεις το έργο κάποιου ή άλλον να αδικήσεις λησμονώντας τον. Όλο το διάστημα που εντρυφήσαμε στα αρχεία των Μαριανών Αδελφών και στα αρχεία των δύο Λεοντείων προσπαθήσαμε, παρά τη μεγάλη μας συγκίνηση, να θέσουμε όρια στον εαυτό μας, να τηρήσουμε το μέτρο και να αντιμετωπίσουμε με σεβασμό τους Μαριανούς προγόνους μας, Αδελφούς ή λαϊκούς.
Στο κατώφλι του δεύτερου αιώνα της προσφοράς του εκπαιδευτικού έργου των Μαριανών Αδελφών στην Ελλάδα τούτο το λεύκωμα γίνεται καράβι. Δε φιλοδοξεί απλώς να επιπλεύσει στη θάλασσα της λήθης, αλλά να ταξιδέψει με άνεμο τις αναμνήσεις και πλώρη στο αύριο. Οι επιβάτες του, οι λιγοστοί πια Αδελφοί, όλοι οι συνεργάτες τους λαϊκοί εκπαιδευτικοί και γενικά όλοι εκείνοι που τους γνώρισαν και τους αγάπησαν, έχουν συνείδηση ότι η μοίρα που τους δένει είναι κοινή: η προσφορά στα παιδιά.
«Του δασκάλου n ζωή λιώvει, για va φωτίζει», γράφει ο ποιητής. Οι Μαριανοί Αδελφοί έπλεξαν το νήμα της ζωής τους και γύρω από αυτό το στίχο. Μπρος σ’ αυτή τη ζωή η καρδιά μας γονατίζει με σεβασμό και αγάπη.
Οι επιμελητές της έκδοσης
Αρμάνδος Βιτάλης, Διευθυντής Γυμνασίου Λεοντείου Λυκείου Πατησίων
Βασίλειος Χελάς, Υποδιευθυντής Λυκείου Λεοντείου Λυκείου Νέας Σμύρνης
Cet album constitue un échantillon présentatif d’une action multiple et effective, opérée par des ouvriers infatigables, modestes et altruistes, les Frères Maristes. Fidèles au charisme hérité de leur Saint Fondateur Marcellin Champagnat, ils ont marqué la Grèce, comme d’autres pays dans le monde, en posant leur sceau ineffaçable dans le domaine de l’éducation des jeunes: une éducation chrétienne, enrichie par la langue et la culture françaises, reconnue aussi par l’Académie d’Athènes qui a décerné au Lycée Léonin le prix d’Excellence. Les Frères Maristes ont fondé des écoles primaires, des collèges, des lycées, des internats, des instituts de langue française, des séminaires. Ils ont montré leur attention autant aux élèves favorisés qu’aux élèves défavorisés. Ils ont donné leur vie pour doter les jeunes de toutes les qualités spirituelles et intellectuelles possibles. Avec comme emblème l’amour pour l’homme, ils ont lutté de toutes leurs forces à la création de personnalités accomplies, capables d’affronter la vie.
C’est en même temps un effort pour sauver une minime partie des riches archives photographiques des Frères Maristes. C’est un outil impressionnant par son volume et par la variété de l’œuvre éducative qu’il présente durant un siècle. A travers ces photos peuvent revivre des visages familiers ou inconnus, anonymes ou célèbres, des faits petits et grands, des moments intenses ou futiles sur lesquels le temps a étendu son voile fatal. En les regardant avec attention, surtout ces « arrêts du temps» en noir et blanc, on sent que le regard des visages revendique sa part dans la mémoire collective.
Il est difficile de faire entrer cent ans d’action et de présence dans si peu de pages. Le danger d’oublier ou de présenter d’une façon incomplète un élément est énorme. Quand on est ancien élève ou quand on travaille depuis très longtemps dans le même lieu que les frères, grand est le danger d’être entraîné par le vécu personnel, par des souvenirs vivants, d’être ému par les personnalités qu’on a connues et qui n’existent plus, de souligner l’œuvre de certains aux dépens de ceux qu’on ignore. Pendant tout ce temps où nous nous sommes penchés sur les archives des Frères Maristes et celles des deux Lycées Léonins, nous avons essayé, malgré notre incessante émotion, de nous poser des limites, de rester objectif autant que possible et d’affronter avec respect nos aïeux Maristes, Frères ou Laïcs.
Au seuil du deuxième centenaire de présence et d’action éducative des Frères Maristes en Grèce, cet album devient un voilier. Il n’a pas pour objectif de naviguer sur la mer de l’oubli, mais de voyager poussé par le vent des souvenirs, en mettant le cap sur l’avenir. Ses passagers, le petit nombre de Frères, tous leurs collaborateurs, les éducateurs laïcs et généralement tous ceux qui les ont connus et les ont aimés, ont conscience que le destin qui les unit est commun: leur présence et leur action auprès des enfants.
« La vie du maître tel un cierge fond pour donner sa lumière», écrit le poète. Les Frères Maristes ont tissé le fil de leur vie autour de ce vers. Devant cette vie magnifique, notre cœur s’incline avec respect et amour.
Les responsables de l’édition
Armandos Vitalis, Principal du Lycée Léonin de Patissia
Vassilios Chelas, Proviseur adjoint du Lycée Léonin de Néa Smyrni